توصیه های ایمنی و حفظ حریم خصوصی در پیام‌ رسان‌ ها

دوازده نکته ‌کوتاه و ساده برای استفاده‌ ایمن و بدون مشکل از اپلیکیشن‌ هایی مانند واتساپ، تلگرام، سیگنال، آی ‌مسیج، وی ‌چت و سایر پیام‌ رسان ها.

چگونه می‌ توانید چت ‌های خود را خصوصی نگه دارید و از سرقت یا هک شدن پیام ‌رسان خود جلوگیری کنید؟ در اینجا ۱۲ قانون ساده همراه با توضیحات مختصر درباره اهمیت هر کدام آورده شده است.

چرا این موضوع مهم است؟

این اقدام از هک یا سرقت حساب کاربری شما از طریق روش‌ هایی مانند جابجایی سیم‌ کارت یا تکنیک‌ های مشابه جلوگیری می‌ کند. با فعال‌ سازی احراز هویت دو مرحله ‌ای، برای ورود به حساب خود در یک دستگاه جدید، علاوه بر رمز عبور محرمانه، به کد تایید پیامکی نیز نیاز خواهید داشت.

چه کاری باید انجام دهید؟

به بخش تنظیمات امنیتی و حریم خصوصی اپلیکیشن پیام ‌رسان خود بروید، یک رمز عبور محرمانه وارد کرده و آن را به خاطر بسپارید. شما فقط زمانی به آن نیاز خواهید داشت که دستگاه جدیدی را به حساب کاربری خود اضافه کنید. برای راحتی بیشتر، می‌ توانید رمز عبور خود را در یک مدیر رمز عبور امن مانند کسپرسکی پسورد منیجر (Kaspersky Password Manager) ذخیره کنید یا قدرت آن را با استفاده از ابزار رایگان Kaspersky Password Checker بررسی کنید.

چرا این موضوع مهم است؟

اگر کلاهبرداران قصد سرقت حساب کاربری شما را داشته باشند، سعی می‌ کنند فریبتان دهند تا پس از دریافت کد تایید در برنامه پیام‌ رسان خود، آن را از شما بگیرند.

چه کاری باید انجام دهید؟

هرگز رمزهای یکبار مصرف برای ورود به اپلیکیشن ‌های پیام ‌رسان را به کسی ارسال یا اعلام نکنید. دوستان، نمایندگان پشتیبانی، شرکت‌ ها یا بانک ‌ها هیچ ‌گاه به این کدها نیازی ندارند. اگر کسی از شما خواست کدی را ارسال کنید، بدانید که او یک کلاهبردار است.

چرا این موضوع مهم است؟

برخی از روش‌ های سرقت حساب کاربری به ‌عنوان دعوت ‌نامه ‌ای برای پیوستن به یک گروه یا چت ظاهر می‌ شوند. شما یک کد QR را در یک آگهی اسکن می کنید، اما به جای پیوستن به یک چت محله یا کلاس، به یک کلاهبردار اجازه می دهید دستگاه خود را به حساب شما متصل کند.

چه کاری باید انجام دهید؟

اگر شخصی از شما می‌ خواهد که یک کد QR را اسکن کنید، اسکنر را در داخل اپلیکیشن پیام ‌رسان پیدا کنید (معمولا در بخش تنظیمات). از دوربین گوشی یا سایر اپلیکیشن ‌های اسکنر استفاده نکنید. دقت کنید که پیغام ‌های نمایش ‌داده‌ شده توسط اپلیکیشن پیام ‌رسان را به ‌دقت بخوانید: این پیغام ‌ها به شما می ‌گویند که آیا در حال پیوستن به یک گروه یا کانال هستید یا دستگاه جدیدی را به حساب خود متصل می‌ کنید.

چرا این موضوع مهم است؟

کلاهبرداران معمولا خود را به ‌عنوان افرادی که می ‌شناسید، جا می ‌زنند: "سلام! دوباره من. یک شماره تلفن جدید گرفتم". آن‌ ها حتی ممکن است بدانند رئیس شما کیست. بسیاری از کلاهبرداری ‌هایی که به زیان ‌های مالی بزرگ منجر می‌ شوند، با درخواست ‌هایی از طرف "دوستان" یا "همکاران" آغاز می‌ شوند. نوع دیگری از حملات، کلاهبرداری از طریق "تماس های اشتباهی" است: "هانا هستید؟ نه؟ اوه، معذرت می ‌خواهم! اشتباه گرفتم. به‌ هر حال، چطورید؟"

چه کاری باید انجام دهید؟

اگر چت جدیدی دریافت کردید اما هیچ تاریخچه ‌ای نداشت، هوشیار باشید! اگر فرد ظاهرا آشناست، از او در مورد چیزی بپرسید که فقط خود او می ‌تواند جواب دهد. اگر رئیس شما برایتان پیام ارسال کرده، بهتر است قبل از اقدام، از طریق کانال دیگری مانند تلفن دفتر، ایمیل کاری یا ملاقات حضوری از او تاییدیه بگیرید. اگر پیامی از طرف شخصی دریافت کردید که ادعا می‌ کند به اشتباه ارسال شده است، هرگونه پیشنهادهای وسوسه ‌انگیز، به ‌ویژه همراه با لینک‌ یا فایل‌ را نادیده بگیرید.

چرا این موضوع مهم است؟

این ساده‌ ترین و موثرترین راه برای خلاص شدن از شر مزاحمان و کلاهبرداران است.

چه کاری باید انجام دهید؟

هرزنامه ‌ها یا کلاهبرداران نکته قبلی را نادیده نگیرید. در همه اپلیکیشن‌ های پیام‌ رسان گزینه ‌ای به نام "مسدود کردن کاربر" (Block user) وجود دارد، بدون معطلی از آن استفاده کنید! این کار جلوی ارسال مجدد پیام از سوی فرد مزاحم را می گیرد و اگر چند نفر او را گزارش کنند، ممکن است دسترسی ‌اش به دیگران هم قطع شود.

چرا این موضوع مهم است؟

دوستان شما هم در معرض خطر هستند. کلاهبرداران ممکن است حساب کاربری آن‌ ها را هک کرده و از آن برای ارسال پیام‌ های فریبنده به همه مخاطبانشان استفاده کنند. مثل درخواست کمک، پیام ‌های تحریک ‌آمیز یا درخواست‌ های مالی با هدف اخاذی یا دسترسی به حساب ‌های کاربری بیشتر.

چه کاری باید انجام دهید؟

از کلیک روی لینک ‌های مشکوک، فایل ‌های ناشناس، درخواست کمک های مالی، رای‌ دادن در مسابقات نامعتبر، پیام هایی مثل «آیا واقعا شما در این عکس هستید؟» و پیشنهادهای غیرمنتظره و وسوسه ‌انگیز مثل اشتراک رایگان سرویس‌ های پولی خودداری کنید. برای در امان ماندن، چنین پیام ‌هایی را بلافاصله حذف کنید. اگر پیام از طرف کسی است که می‌ شناسید، از طریق سایر روش ها (مانند تماس تلفنی یا پیام در اپلیکیشن دیگر) با آن شخص تماس بگیرید و او را در مورد فعالیت مشکوکی که رخ داده آگاه کنید. اگر سریع اقدام کنید، ممکن است بتوانید به بازگرداندن حساب کاربری او کمک کنید، زیرا معمولا فقط ۲۴ ساعت فرصت برای بازیابی وجود دارد.

چرا این موضوع مهم است؟

اگر گوشی شما دزدیده شود یا آن را موقتا به کسی بدهید (مثل دوست، همکار یا یکی از اعضای خانواده)، فعال بودن رمز و قفل امنیتی باعث می‌ شود هیچ‌ کس نتواند بدون اجازه شما وارد پیام ‌ها و چت‌ هایتان شود.

چه کاری باید انجام دهید؟

قفل صفحه گوشی (مانند اثر انگشت، تشخیص چهره یا رمز عبور قوی) را فعال کنید. همچنین قابلیت App Lock را در تنظیمات گوشی یا خود اپلیکیشن پیام‌ رسان فعال کنید. با این کار، برای باز کردن پیام‌ رسان، هر بار نیاز به اثر انگشت یا رمز عبور خواهید داشت. حتی اگر گوشی شما قفل ‌نباشد و در اختیار دیگری قرار بگیرد، بدون تایید هویت نمی ‌تواند وارد پیام‌ رسان شما شود.

چرا این موضوع مهم است؟

حتی زمانی که گوشی قفل است، صفحه ‌نمایش می ‌تواند اطلاعات حساسی را نشان دهد: از پیام ‌های خصوصی گرفته تا کدهای تایید از بانک.

چه کاری باید انجام دهید؟

پیش ‌نمایش پیام ‌ها را در صفحه قفل غیرفعال کنید. برای این کار، به بخش "اعلان‌ ها" (Notifications) در تنظیمات گوشی بروید و گزینه مربوط به نمایش محتوای پیام ‌ها را غیرفعال کنید. این کار جلوی نمایش اطلاعات حساس در زمان قفل بودن گوشی را می‌ گیرد.

چرا این موضوع مهم است؟

وقتی اطلاعاتی مانند رمز وای‌ فای، جزئیات رزرو یا آدرس منزل را ارسال می ‌کنید (اطلاعاتی که فقط برای مدت کوتاهی لازم هستند) بهتر است آن‌ ها را در تاریخچه چت باقی نگذارید تا بعدها دردسر ساز نشوند. اگر یکی از شما هک شود، ممکن است این اطلاعات به ‌دست مهاجمان بیفتد.

چه کاری باید انجام دهید؟

در زمان ارسال اطلاعات حساس، بسته به شرایط، از قابلیت حذف خودکار پیام‌ ها یا گزینه "یکبار مشاهده" (View Once) استفاده کنید. اگر هیچ ‌کدام از این قابلیت ‌ها در دسترس یا مناسب نبود، برای خود یادآوری تنظیم کنید تا بعد از یک ساعت، یک روز یا یک هفته، پیام را برای هر دو طرف حذف کنید.

نکته مثبت دیگر: استفاده از این قابلیت‌ ها علاوه بر افزایش امنیت، ظاهری حرفه ‌ای به گفتگو می ‌دهد و باعث می ‌شود چت ‌های شما خلوت و مرتب باقی بمانند.

چرا این موضوع مهم است؟

حتی اگر تصویر به ‌صورت پیام "یکبار مشاهده" ارسال شود، ممکن است به اطرافیان نشان داده شود یا از صفحه نمایش عکس گرفته شود و بعدها علیه شما مورد سوء استفاده قرار گیرد.

چه کاری باید انجام دهید؟

از ارسال هرگونه محتوایی که در صورت افشا شدن ممکن است باعث ناراحتی، شرمندگی، تهدید امنیت شخصی یا باج‌ گیری شود، خودداری کنید. این موضوع فقط به تصاویر خصوصی محدود نمی‌ شود و شامل هر نوع اطلاعات شخصی حساس نیز می ‌شود. اگر تصاویر خصوصی شما قبلا در فضای آنلاین منتشر شده ‌اند، هنوز ممکن است راه ‌هایی برای حذف آن‌ ها وجود داشته باشد.

چرا این موضوع مهم است؟

شما احتمالا به دوستان خود اعتماد دارید، اما چقدر افرادی که دوستانتان به گروه ‌ها اضافه می‌ کنند را می‌ شناسید؟

چه کاری نباید انجام دهید؟

در گروه‌ های شلوغ از به ‌اشتراک ‌گذاشتن شماره تلفن، آدرس یا هرگونه اطلاعات شخصی حساس (چه مربوط به خودتان و چه دیگران) خودداری کنید. این اطلاعات ممکن است ناخواسته در اختیار افراد ناشناس قرار بگیرد و منجر به سوء استفاده شود.

چرا این موضوع مهم است؟

لازم نیست کلاهبرداران یا افراد ناشناس عکس پروفایل شما را ببینند یا بدانند آخرین بار چه زمانی آنلاین بوده ‌اید.

چه کاری نباید انجام دهید؟

به بخش حریم خصوصی (Privacy) در تنظیمات اپلیکیشن پیام‌ رسان بروید و مشخص کنید چه کسانی می ‌توانند اطلاعاتی مانند "آخرین بازدید" (Last Seen)، "عکس پروفایل" (Profile Photo)، "وضعیت" (Status) و موارد مشابه را ببینند. در بسیاری از برنامه‌ ها، این اطلاعات به ‌صورت پیش ‌فرض برای همه قابل مشاهده است. بسته به سطح امنیتی که ترجیح می ‌دهید، می ‌توانید دسترسی را به "مخاطبان من" (My Contacts) یا حتی "هیچ ‌کس" (Nobody) محدود کنید.

با رعایت چند نکته ساده می ‌توان از بسیاری از تهدیدهای امنیتی در پیام‌ رسان ‌ها جلوگیری کرد؛ این مقاله به آموزش رفتارهای ایمن، تنظیمات مهم حریم خصوصی، و شناسایی روش ‌های کلاهبرداری پرداخته است. همچنین برای محافظت بیشتر در برابر بدافزارها و لینک ‌های آلوده، استفاده از یک آنتی‌ ویروس موبایل معتبر مانند Kaspersky for Android یا ESET Mobile Security پیشنهاد می‌ شود. امنیت پیام‌ رسان ‌ها فقط به تنظیمات آن ‌ها محدود نیست، ابزارهای حفاظتی مکمل، نقش مهمی در افزایش ایمنی دیجیتال شما دارند.